زهکشی زمین‌های ورزشی، به خصوص زمین‌های فوتبال با چمن مصنوعی یک ضرورت است. در صورتی که زهکشی به درستی انجام نشود، آب باقی مانده بر روی کف‌پوش‌ها یا چمن، خسارت‌های عمده‌ای را به همراه دارد، از عمر مفید مصالح کاسته و سبب فرسایش آنها می‌شود. باقی ماندن آب‌های جاری بر سطوح پرداخت شده زمین‌های ورزشی و چمن‌های مصنوعی، خسارت‌های مالی، کاهش عمر مصالح و لغزنده شدن زمین‌های بازی و آسیب دیدن بازیکنان را به همراه دارد. چمن مصنوعی ساختاری پلاستیکی دارد، از مواد پلیمری ساخته می‌شود و نگهداری بسیار راحت‌تری نسبت به چمن طبیعی به لحاظ عملیات‌های چمن‌زنی، کوددهی، سم‌پاشی و آبیاری دارد و سبب صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌های نگهداری می‌شود. اگرچه که به لحاظ محیط‌زیستی آسیب‌های قابل توجهی در گرم شدن محیط پیرامون دارد و نسبت به چمن طبیعی از ضریب حرارتی بالاتری برخوردار است و سبب جذب گرمای بیشتر می‌شود، اما به هر حال نگهداری چمن مصنوعی مقرون به صرفه‌تر از چمن طبیعی است.
عملیات زیرسازی در اجرای سطح چمن مصنوعی و سایر کف‌پوش‌ها برای ورزشگاه‌ها در محیط‌های باز و محوطه‌های بازی در فضای آزاد، بخش مهمی از فرایند اجرا است که به کمک استفاده از ژئوسنتتیک‌ها محقق می‌گردد.
ویژگیها و مزیتهای استفاده از ژئوسنتتیک‌ها
کف‌پوش‌های بیرون از سالن برای محوطه‌های باز ورزشی، بیشتر از جنس پلی اورتان هستند و الیاف چمن‌های مصنوعی از جنس لاتکس، نیاز به زهکشی مداوم دارند. سامانه‌های زهکشی زمین‌های بازی، بر حسب میزان بارندگی، کیفیت زیرسازی‌ها، تغییرات آب و هوایی و جنس مصالح سطح کف‌سازی تعیین می‌شود.
استفاده از ژئوتکستایل‌ها به عنوان منسوجاتی نفوذپذیر در زیرسازی زمین‌های ورزشی، امکان جداسازی مصالح، زهکشی و تقویت بستر زیرسازی را امکان‌پذیر می‌سازد. استفاده از ژئوتکستایل‌های نبافته (nonwoven) بر پایه پلی‌استر (PES/PET) و یا پروپیلن (P.P) در لایه‌های زیرین چمن مصنوعی در زمین‌های فوتبال، به عنوان بستری برای گستردن سطح گرانول لاستیک امکان یک‌دست کردن بستر و فیلتراسیون را فراهم می‌سازد. ژئوتکستایل‌ها منسوجات متخلل و نفوذپذیری هستند که از الیاف پلیمری ساخته می‌شوند و فسادناپذیری در برابر عوامل مخرب در درون خاک، از مهم‌ترین ویژگی‌های آنها است. در عملکرد فیلتراسیون علاوه بر نگهداری ذرات ریز خاک، اجازه عبور آب از میان ذرات ریز به لایه ذرات درشت‌تر را می‌دهند. ژئوتکستایل سبب پایداری دائمی مکانیکی یک سازه و همچنین پایداری هیدرولیکی آن می‌شود. برای این که ژئوتکستایل کارایی مناسب داشته باشد، باید از شسته شدن و از میان رفتن ذرات ریز ممانعت کند. از مزایای زیرسازی چمن مصنوعی به روش نفوذپذیر با کمک ژئوتکستایل آن است که سبب هدایت آب به مجاری جمع آوری آب‌های سطحی و کانال‌های پیش‌بینی شده می‌شود. علاوه بر این ژئوتکستایل سبب افزایش طول عمر چمن مصنوعی و رفع مشکل پوسیدگی‌های ناشی از رطوبت کنترل‌نشده می‌شود.
روش‌های اجرا
پیش از اجرای چمن مصنوعی، باید زیرسازی مناسب قبل از نصب انجام شده باشد. آماده سازی بستر و زیرسازی شامل جلوگیری از رشد گیاهان خودرو و علف‌های هرز است که سبب آسیب رساندن به کف‌پوش چمن مصنوعی می‌شود. آماده‌سازی بستر جهت زهکشی و ایجاد شیب‌بندی مناسب و استفاده از لایه زهکش ژئوتکستایل سبب می‌شود آب اضافی که از لایه زیرین و منافذ شبکه‌ای چمن مصنوعی خارج می‌شود، به مجاری جمع‌آوری آب‌های سطحی هدایت شوند.
استحکام یافتن سطح زیرسازی در عملیات اجرایی چمن مصنوعی، سبب توزیع یکنواخت بارها بر واحد سطح می‌شود و مقاومت چمن مصنوعی را در برابر فشار و ضربه افزایش می‌دهد. همچنین در عملیات زیرسازی، زهکشی مناسب از آن جهت که سبب دفع آب‌های اضافی می‌گردد و خطر یخ‌زدن آب‌ها در لایه‌های زیرین را به حداقل می‌رساند، حائز اهمیت است. چنانچه زهکش مناسب وجود نداشته باشد، در یخبندان‌های زمستانه، سطح زیرسازی چمن مصنوعی دچار ترک و سایر فرسایش‌ها می‌شود. به این ترتیب روش اجرای دفع آب به فاضلاب، یکی از مهم‌ترین موارد اجرا در نحوه زیرسازی چمن مصنوعی است.
اجرای عملیات زیرسازی نیاز به بررسی دقیق خاک و شرایط اقلیمی منطقه دارد. سطوح نفوذپذیر چمن مصنوعی از خاک طبیعی فشرده و کوبیده شده، شن، ریگ، قلوه‌سنگ و لایه زهکش ژئوتکستایل به عنوان زیرسازی تشکیل می‌شود. در روش اجرای نفوذپذیر ابتدا علف‌های هرز تا عمق مناسب و به طور متوسط ۳۵ تا ۵۰ سانتی‌متر حذف می‌شوند سپس با غلتک‌زنی و متراکم‌سازی لایه چسبنده‌ای ایجاد می‌گردد. پس از آن لایه‌های مختلف ترکیب شن و ماسه دپو و تسطیح می‌گردد.
در خصوص اجرای زمین‌های ورزشی با چمن‌های طبیعی، مراحل زیر به ترتیب انجام می‌شود: ۱. خاکبرداری، ۲. ریختن لایه تونان، ۳. حفر کانال‌های زهکش، ۴. اجرای لوله‌های زهکش و ژئوتکستایل، ۵. احداث منهول، ۶. احداث ایستگاه پمپاژ آبیاری، ۷. جدول و گاتر جمع‌آوری آب، ۸. آماده‌سازی زمین قبل از کاشت بذر، ۹. کاشت، ۱۰، آبیاری، ۱۱. نگهداری. در مرحله آماده‌سازی و اجرای زیرساخت‌های زهکشی، کاربرد ژئوتکستایل اهمیت می‌یابد و استفاده از ژئوتکستایل‌های نبافته سپید صنعت، گزینه مناسبی برای زیرسازی زیر سطوح چمن است.
