تعریفهای متعددی از زمین لغزش (Landslide) در میان متخصصین حوزههای زمینشناسی، مهندسی و سایر حرفهها وجود دارد که این تعدد تعریفها، بیانگر ماهیت متنوع و پیچیده پدیده زمینلغزش است. به طور کلی، زمین لغزش به حرکت لایههای خاک، صخرهها و سایر مواد و مصالح طبیعی در سراشیبی رو به پایین گفته میشود که ناشی از تاثیر جاذبه زمین است و در بسیاری از موارد شکل زمین، از چنین جابجاییهایی تاثیر میپذیرد. دستهبندی زمین لغزشها بر پایه ویژگیهای شکست شیبها است. گاهی از واژههای مترادف نظیر حرکت تودهها (mass movement)، شکست شیب (slope failure) و موارد دیگر، به جای واژه زمینلغزش استفاده میشود. در شکل زیر، بخشهای مختلف یک زمینلغزش متداول نمایش داده شده است.
زمینلغزشها بر حسب نوع حرکت و جابجایی و همچنین بر حسب مواد و مصالحی که زمینلغزش از آنها شکل میگیرد، دستهبندی میشوند. سازو کار دورنی تغییر مکان تودهها و چگونگی جابجایی مواد تشکیلدهنده در زمینلغزشها، به طور معمول به انواع «افتادن» (fall)، «واژگون شدن» (topple)، «لغزیدن» (slide)، «پخش شدن» (spread) و «جریان یافتن» (flow) دستهبندی میشوند. ریزش سنگها (rockfall)، جریان یافتن رسوبها (debris flow) و برخی از جابجاییهای خاص که ماهیتهای متمایزی دارند نظیر لغزشهای پیچشی (rotational landslide)، لغزشهای انتقالی (translational landslide)، آوار شدن رسوبها (debris avalanche) و جریان رسوبهای آتشفشانی (volcanic debris flows)، همه مصداق زمینلغزش هستند. بارشهای شدید، زلزله، آتشفشان، آتشسوزی جنگلها و مراتع و ساز و کارهای دیگری نظیر فعالیتهای مخاطرهآمیز انسان میتوانند محرک شکلگیری زمینلغزشها باشند. تغییر الگوهای زهکشی زمین، ناپایدار شدن شیبها و از بین رفتن رویشهای گیاهی از مهمترین دلایل مداخله انسانها در بستر طبیعت هستند که منجر به زمینلغزش میشوند. در شکل زیر، حالتهای مختلف زمینلغزش نشان داده شده است.
ویژگیها و مزیتهای استفاده از ژئوسنتتیکها برای مهار زمین لغزش
استفاده از ژئوسنتتیکها برای مهار زمینلغزش یا ترمیم بخشهایی از زمینهای شیبدار که دچار رانش و لغزش شدهاند در قالب دیوار خاک مسلح ژئوگریدی امکانپذیر است. از مزیتهای دیوار ژئوگریدی آن است که در شیبهای زیاد و با قابلیت اجرا دیوارهای مرتفع در زوایای تند، امکان کنترل لغزش و رانشها وجود دارد. استفاده از مصالح انعطافپذیر ژئوگرید در لایههای افقی خاک، ترکیبی مسلح با مقاومت بالا را ایجاد میکند. در ارتفاعهای بیش از ۶ متر اجرا دیوار خاک مسلح ژئوگریدی کمترین هزینه اجرا را دارد . پایداری بهتر و انعطافپذیری دیوارهای خاک مسلح در برابر تنشها، از مزیتهای اجرا این دیوارها محسوب میشوند.